همچنین گردشگری در سال 2007 توانسته بود 3/10درصد از تولید ناخالص ملی جهان را بهخود اختصاص دهد. پیشبینی میشد که تعداد جهانگردان جهان تا سال2010 به یک میلیارد نفر برسد که درآمدی بالغ بر1550 میلیارد دلار عاید کشورهای جهان میکرد، اما بحران مالی جهانی اخیر که همه بخشهای اقتصاد جهانی را تحتتأثیر قرار داده بر صنعت گردشگری نیز تأثیرات منفی فراوانی گذاشته و روند روبه رشد این صنعت را کاهش داده است.
سهم ایران از گردشگری
سازمان جهانی گردشگری در گزارش سال 1384اعلام کرد که رشد قابل توجه تعداد سفر گردشگران خارجی به خاورمیانه و دیدار از جاذبههای گردشگری این منطقه موجب آن شده است که این منطقه گردشگرپذیر به چهارمین منطقه گردشگری جهان تبدیل شود. گزارش این سازمان حاکی از آن است که روند ورودی گردشگران خارجی به خاورمیانه در سال ٢٠٠٤، 20درصد افزایش داشته که پس از منطقه آسیا ـ اقیانوسیه با رشد ٢٩درصدی، دارای بالاترین نرخ در زمینه جذب گردشگر بوده است.
کل تعداد گردشگری خارجی که در سال ٢٠٠٤ از کشورهای خاورمیانه دیدن کردند به ٧٦٠ میلیون نفر رسیده است. 80 درصد درآمد و اشتغال حاصل از گردشگری جهان به آمریکا و اروپا اختصاص داشته و از20درصد باقی مانده 25 درصد سهم خاورمیانه است که کمتر از یک درصد آن به ایران تعلق دارد. ایران با داشتن جاذبههای فراوان گردشگری سهم بسیار اندکی از صنعت گردشگری جهانی را بهخود اختصاص داده است.
استفاده نامناسب از توانمندیهای گردشگری، نبود نگرش مناسب نسبت به صنعت گردشگری بهعنوان یک صنعت اقتصادی درآمدزا و ارزآور در بین برخی از مسئولان و نبود امکانات مناسب این صنعت برای پذیرش گردشگران خارجی در کشور روند رشد در این صنعت را با مشکلات جدی و بیشماری روبهرو کرده است. بررسی نقش و تاثیر گردشگری در رونق اقتصادی ایران نشان میدهد که بهعلت پایین بودن شمار گردشگران بهویژه گردشگران خارجی در ایران این تاثیر در مجموع بسیار کم و ناچیز است، بهطوری که سهم جهانگردی در تولید ناخالص داخلی در حدود 3/3درصد برآورد شده است.
در کشورما تا به حال این صنعت از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار نگرفته و موانع و مشکلات جذب توریست بهصورت جدی و راهگشا، شناسایی نشده است. بنابراین برنامهریزی مشخصی نیز در این زمینه صورت نگرفته است. یک دهم درصد از تعداد کل گردشگران جهان متعلق به ایران است و این رقم با توجه به انواع مختلف جاذبهها و وجود یکمیلیون و200 هزار اثر تاریخی موجود در کشور و همچنین رتبه چهارم دنیا، از نظر آب وهوایی و رتبه دهم جهان از نظر آثار باستانی، پایین است. علاوه بر این از نظر گردشگری فرهنگی، طبیعی، تجاری، مذهبی و پزشکی در سطح جهانی دارای مزیتهای نسبی بسیاری نسبت به سایر کشورها هستیم اما متأسفانه سهم مناسبی از بازار جهانی این صنعت نداریم.
چشمانداز گردشگری ایران
در حالیکه براساس سند چشمانداز20 ساله، ایران باید تا سال 2025 پذیرای20 میلیون گردشگر باشد، تعداد گردشگران وارد شده به کشور با نرخ رشد20 درصدی از رقم یک میلیون و 816 هزار و 900نفر در سال 2006 به 2میلیون و 171 هزار و 299 نفر در سال2007 افزایش یافته است. همچنین طبق برنامهها کشور باید تا پایان سال 1388 سالانه میزبان حداقل5 میلیون گردشگر باشد که مسلما رسیدن به این هدف برنامههای جدیدی میطلبد. با وجود اینکه بحران مالی جهانی این صنعت را در سراسر جهان با رکود مواجه کرده است ایران در زمینه جذب توریست رتبه 66/1 را بهخود اختصاص داده است. این در حالی است که فرانسه با ورود77 میلیون گردشگر در سال 2006 برترین کشور توریستپذیر جهان به شمار رفته است.
گردشگری و بحران اقتصادی
به گفته رئیس سازمان گردشگری آلمان نخستین نشانههای کاهش تعداد گردشگران بعد از بحران مالی جهانی از سوی گردشگران آمریکایی مشاهده شد. بسیاری از مردم آمریکا و انگلستان در پی بروز بیکاری و کاهش درآمد، از سفرهای خود صرفنظر کردند. همچنین تشدید بحران اقتصادی و مالی جهان، هدف دولت تایلند را برای جذب 5/15 میلیون گردشگر طی سال 2008 و 16میلیون گردشگر طی سال 2009 با چالش جدی مواجه کرده است، اما برخلاف بیشتر کشورهای جهان دولت مالزی با جذب 19میلیون و900 هزار نفر گردشگر در سال 2008 میلادی توانست با جلوگیری از تاثیرپذیری اقتصاد خود از بحران مالی جهان به جمع مهمترین کشورهای توریستی جهان بپیوندد. این کشور در سالهای اخیر با توسعه صنعت گردشگری و جذب دانشجویان از نقاط دور و نزدیک – بهخصوص خاورمیانه - درآمدهای زیادی کسب کرده است.
همچنین «طالب رفاعی» دبیرکل سازمان گردشگری جهانی از احتمال سقوط بیشتری در تعداد توریستهای خارجی خبر داد، اما یادآور شد که کشورهای کوچکتر وابسته به ورود توریستهای خارجی، بیش از سایر کشورها دچار زیان مالی خواهند شد. بهگفته وی نزدیک به 924 میلیون توریست ظرف سال 2008 در سراسر مرزهای بینالمللی تردد کردهاند که 2درصد بیشتر از سال قبل از آن است. اگرچه این تعداد شاهد سقوط بسیار سریعی در 6ماه دوم سال بود که همزمان بروز نگرانیهای مالی ناشی از بحران اقتصاد جهانی سبب شد مردم از اختصاص هزینه بیشتر برای سفر اجتناب کنند.
2010 سال گردشگری اسلامی
سال 2010 میلادی توسط سازمان کنفرانس اسلامی به سال گردشگری اسلامی معرفی شده است که مسلما نشان از اهمیت این صنعت در میان این کشورها دارد که ضروری بهنظر میرسد برای از بین رفتن مشکلات و توسعه گردشگری خصوصا در میان کشورهای اسلامی قوانین خاصی تصویب و اجرا شود که البته با احتمال کاهش بحران مالی جهانی و رونق دوباره بخشهای مختلف اقتصادی در سال 2010 انتظار میرود که دوباره این صنعت رونق و رشد خود را بازیابد.
همایش گردشگری در ایران
بیش از40 کشور اسلامی در دومین مجمع عمومی گردشگری کشورهای اسلامی که بهزودی در ایران برگزار میشود، شرکت میکنند. این همایش با همکاری اتاق ایران، معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و نیز سازمان منطقه آزاد کیش برگزار میشود. یکی از اهداف ایران گسترش گردشگری بین کشورهای اسلامی است. در این راستا یک همایش گردشگری قبلا برگزار شد که برای نخستین بار در طول 30سال گذشته و با همکاری اتاق ایران دور جدید این همایشها در ایران برگزار میشود.
توسعه گردشگری و همچنین جذب بیشتر گردشگران به کشورهای اسلامی از جمله مهمترین اهداف این همایش به شمار میرود. مسلما ارائه توانمندیهای کشور در جذب گردشگری در طول این همایشها از اهمیت زیادی برخوردار است که برای رسیدن به این هدف باید پروژههای زیادی تعریف و اجرا شود.